Moge waarheid zijn

"Waarheid is een groot woord dat mijn hart harder laat kloppen. Alsof alleen het woord al mij abrupt wakker maakt. Wat is mijn waarheid?

Een culturele conditionering zegt dat er niet zoiets als de waarheid bestaat, alleen waarheden. Zoiets wordt onwaar zodra ik het gebruik als rechtvaardiging om mijn perspectieven te ontkennen, of juist te claimen.

Hoe is een onderzoek naar waarheid mogelijk?

Om goed onderzoek te doen hebben we ook goede instrumenten nodig. Afgestemde sensitiviteit. Waarheid is precies. En in beweging. Ha, voel je het al wringen?

Sensitiviteit wordt gaandeweg ons leven misschien stoffig. Door ideeën. Door gefixeerde verbeelding. Dan leven we geen waarheid, maar illusie. We leren af om volledig te zijn met er aan energie in beweging aanwezig is in een situatie, in een verbinding. We identificeren ons met normen, rollen of juist met dat wat we in onze fantasie van spannend gevoel maken. In essentie vallen ze samen.

Het woord waarheid roept in mij op dat ik in elk moment ervaar in hoeverre ik poseer, wegvlucht, iets negeer of juist vastpak. In hoeverre ik eigenlijk een schaduw in stand houd door mijn lichaam, mijn denken, mijn doen, mijn relateren zo te vervormen dat ik minder bewegingsvrijheid ben en leef. Vaak bewegen we zo door het leven dat we dit hardop of heimelijk, onbewust ook anderen opleggen.

Met een goed getraind instrument lijkt het alsof ik in ervaring meer waarheid onthul. Dat instrument is aandacht. Nee, nog meer dan aandacht, want dat is al gericht, is het aanwezigheid. Wat blijft er over als alle illusies wegvallen?

Dat is een moment. Vluchtig, verheven, verkrampt of vurig, het kan allemaal. Alle waarheid is opgenomen in het moment.

Oefenen om zo sensitief aanwezig te zijn is niet rozengeur en manenschijn. Het maakt steeds meer merkbaar wat er aan onwaarheden in en om mij heen geleefd worden. Ik zie hoe ik neig in verbeelding te leven, hoe ik anderen en mezelf daarmee tekort doe. Ik zie hoe anderen iets van mij verwachten. Ik ben geen verwachting. En om dáár dan in te verblijven, niet te grijpen noch niet níet te grijpen. De verbeelding laten stromen en er toch niet zo mee verwikkeld te raken dat je losgetrokken raakt van realiteitszin. Van bewustzijn.

Meer sensitiviteit maakt ook voelbaar hoeveel waanzin er in en om ons heen is. Verdriet kan zo peilloos worden dat het nog slechts waarheid kent als doordringende, onbedwingbare stilte.

Dit sensitieve lichaam werkt nauwgezet samen met onze geest, is onze geest. Beide vrijmaken van geïnternaliseerde neigingen, dat is geloof ik mijn verlangen. Dan kom ik elke keer weer uit bij een innerlijke weidsheid die niet te beschrijven is en de grens van mijn huid gevoelsmatig doorschijnt. Die evengoed knetter intiem is. Toewijding hieraan schuurt en wrikt, ontlaadt en lucht op, kermt en ratelt, zucht en verzacht.

En zelfs de toewijding wordt al gauw een pose. Ik doe ook maar wat. Kan het extatisch en bescheiden in éen zijn?

Sensitiviteit toont zich continu. Een ongedwongen blik naar de persoon naast je in een restaurant, een 'hummetje' aan de telefoon met een vriendin, een kopje koffie aan bed, een vraag, een aangeschoven stoel, woede over onrecht, het besluit iemand te laten om ruimte te schenken, een aai over je bol, ontroering over de schoonheid van een traan, van een bloem, van tragiek. Juist in de verbeelding van wie iemand kán zijn, wat je met elkaar zou kunnen delen. Pure perceptie, intens mens zijn, geduldig vertrouwen. Met deze lijst sluit ik zoveel uit. Elk wel en elk niet gekozen voorbeeld opent en dicht werelden van inzicht, van zicht.

Moge waarheid binnen bereik van mijn verlangen blijven, maar het verlangen mij niet blinderen om te zien wat er nu is."