Openstaan voor ervaring

Er zijn situaties en processen in ons leven waarin we ervaren hebben hoe het is om ons over te geven aan de stroom gebeurtenissen en gevoelens. Misschien was dit dansend, met de persoon die wonderwel wist welke stap wanneer te zetten en jou behendig en met schijnbare moeiteloosheid meenam in een gevoelsmatige roes vol beweging en expressie. Misschien was het in dat ene gesprek met de goede vriend, die immer attent is richting de vraag achter de vraag, die gevoel niet van gedachten scheidt en oordelen pas ná diepgaand begrip overweegt. Misschien was het tijdens een creatief project waar we eindelijk aan begonnen zijn. Het project waarin we, wie weet na meerdere gefrustreerde pogingen, intuïtie na intuïtie opvolgden, nu meedeinend op de stromende en dan weer stotterende voortgang om vervolgens uit te komen bij een verrassend, lang verlangd gevoel van stevig aanvoelende competentie en levenslustig plezier.

Maar eigenlijk doen we het als kind altijd al. We zijn in overgave met de wereld, dat is ook de diepe kwetsbaarheid dat het leven ís. Het aanzien van een kind dat opgaat in spel, dat spontaan uiting geeft aan een NEE of een JA, dat bulderend lacht of vol fantasie de wereld beziet, dat ontroert. Alsof het tijdelijk en met veel levensenergie een overwinning op het bewustzijn van kwetsbaarheid is. Soms laat de overgave van het kind ons schrikken, misschien uit herinnering hoe het ooit voor onszelf was. Pijnlijk of juist niet.

Vaak hebben we gaandeweg geleerd om op momenten in te schikken, ons te remmen of ons wat gedwongen, ánders voor te doen dan we van binnen voelen te zijn. Als het leven, als een dierbaar ander mens, als een wereldgebeurtenis ons raakt, trekken we ons dan terug uit de opkomende stroom emoties. We schieten in ons geconditioneerde denken of doen, sluiten onze eigen of andermans ogen voor de diepere doorwerking van de gebeurtenis. En dan kan het lijken dat we niet weten hoe ópen en voller onszelf te zijn. We spreken misschien oordelen uit, over wat 'goed' of wat 'slecht' is. We ordenen de wereld om ons heen nog eens, maar voelen ergens een weeïg gevoel, een vervreemding of ontheemding van delen van ons geheel. En dan komen we er wellicht herhaaldelijk achter dat we met ons hele gevoelsleven, met ingehouden impulsen of onverwachte interesses, niet passen in het beperkende beeld dat we onszelf en vaak ook elkaar opleggen te zijn. De verhalen die we onszelf vertellen of de rituelen die we hebben aangeleerd, bieden geen of weinig ruimte voor de complexiteit van ons karakter en de uitdagingen in het leven. Soms gaan we dan op zoek naar nieuwe verhalen, lenen tijdelijk een identiteit uit andermans verhaal, bezien onszelf uit een nieuw perspectief en ervaren, soms kort en soms lang, een bevrijding van wie we dachten te moeten zijn. Soms gaan we op zoek naar nieuwe rituelen, experimenterend met de vraag welke behoefte er toch telkens gefrustreerd raakt, telkens weer fragmenten van de complexiteit die we zijn bij elkaar sprokkelend. Zo weven we langzaamaan kennis over menszijn uit toenemende levenservaring, verrijken we onze gewoontes om tegemoet te komen aan de intensiteit van een leven lang ontdekken, verbinden en verliezen.

Eigenlijk is één van de mooiste kwaliteiten en vaardigheden om te oefenen om open te staan voor ervaring. De beginnersgeest. Om met de begeleiding van de volwassene die we ook zijn, het kind in ons en elkaar te laten voortleven. Want vaak is de plek waar de gevoelens opleven die we liever vermijden, ook de lichamelijke bron van plezier, levensvreugde en dankbaarheid. Openstaan voor ervaring is iets dat telkens weer aandacht vraagt. We leren veel ideeën en denkbeelden over wat oké is als mens. Maar hoe is het werkelijk voor jou om jou te zijn? En kunnen we dit 'werkelijk' (weer) openstellen voor de continue stroom (en constructie) van ervaring? Zo scheppen we een nieuwe gevoelscultuur voor onszelf en elkaar. We kregen misschien van vroeger uit mee dat het niet oké is om uitbundig te lachen of zacht, maar zichtbaar te huilen. We leren nu dat wij dat ook zijn, dat we emotioneel meer omvatten dan we zijn gaan geloven. We leren een nieuw geloof waarin zelfvertrouwen equivalent is aan bewuste openheid richting ervaring, we scheppen een andere emotionele traditie en zijn noch alleen kind noch volwassene: we zijn een mix van leeftijden, levensfases, rollen en relaties. We zijn heel levendig.