Van zelf - naar wereldbeeld
Sommige begaafde personen hebben zich van jongs af aan regelmatig onbegrepen en onverbonden gevoeld. Wanneer hoogbegaafdheid als perspectief op wie ze zijn op hun volwassen pad komt, kan het zijn dat hier sterke verlangens naar begrip en verbinding mee beantwoord worden. Gretig worden boeken en bijeenkomsten verslonden, heilzaam is de ervaring dat er anderen zijn die hun diepste zorgen evengoed met existentiële humor, veelzeggende stiltes, cruciaal aanvoelende details of plots opvlammende betogen uiten. Oh, loop jij ook rond met zo’n intense binnenwereld? Gretigheid naar de verbinding met de ander gaat vaak hand-in-hand met het ontluikende verlangen om de openheid, beweeglijkheid en nieuwsgierigheid te leven die als kind zo spontaan kwamen.
Op één gestapelde ervaringen van sociale mismatches hebben zich nog weleens vertaald naar een sterke zelftwijfel. In de minderheid zijn is gaan voelen als minderwaardig zijn. De veelomvattende vraag naar identiteit is gepaard gegaan met de vraag of de persoon werkelijk ánders is. Misschien zelfs gek. Bestaansrecht voelt niet altijd even vanzelfsprekend. Het treffen van gelijkgestemdheid – of liever: ‘gelijkgolvendheid’ - kan een diepe honger naar contact en ergens altijd wel gevoelde, soms verstarde levensenergie stillen.
Deze beantwoording kan weer een nieuwe uitnodiging in zich huizen: om open(er) te staan voor de diversiteit binnenin jezelf (elk begaafd persoon is uniek) en om je heen (zoals het je open stellen voor neurodiversiteit in algemene zin). Vanuit een (hernieuwd) gevoel van zelfkennis en compassie voor je eigenheid, gevoed en onderhouden via een afgestemd, daarin soms ook confronterend of creatief disruptief sociaal contact, kan er een wereld aan diversiteit voor je opengaan. En sowieso, kan het de deuren openen naar een wijdere verkenning van de wereld nu dat je (onbewust) niet meer gefocust bent op een tekort aan zelfvertrouwen.
Begaafdheidsbewustwording heeft geholpen in het opnieuw leren vertellen van het eigen levensverhaal en het maken van keuzes waarin er rekening wordt gehouden met de eigen wijze van begrijpen, ervaren en relateren. Middels ‘belonging’ (intieme connectie ervaren) en integratie van je zelfkennis in hoe je leeft, werkt en relateert, kan de queeste rondom begaafdheid verworden tot een identiteitsverruimend proces van heroriënterende zingeving.
Want, wanneer onverbondenheid de boventoon of stille onderstroom van levenservaring wordt, ontgaan vaak ook de mogelijkheden om samen met anderen te bouwen aan vormen van samenleven, levenswijzen en wereldbeelden waarin de eigen complexiteit, intensiteit en gedrevenheid weerklank, soms desintegratie en dan weer integratie vinden. ‘Bovenop’ de intieme ervaring van sociale ontheemding ligt het gemis om de vele indrukken die de binnenwereld rijk is tot een betekenisvol geheel te integreren. Om dat te kunnen doen, is een verwelkomende context nodig voor je intensieve waarneming en de wijze waarop je betekenisvolle verbanden daarin projecteert. Als het niet (alleen) meer een dominante zelftwijfel is die het binnenleven kenmerkt, kan de levensenergie die vele begaafde personen kennen ingezet worden om andere culturele conditioneringen op te merken en soms om te wroeten. Om misschien zelfs tot toekomstbeelden en een vorm van zelfwording te komen die de persoon nooit eerder verwacht had. Waar zelfkennis eerder misschien over een focus op jou als individu met kwaliteiten en kwetsbaarheden in verbinding met andere individuen ging, is er nu een bewustwording van dieperliggende geïnternaliseerde wereldbeelden en samenlevingswijzen waarin het perspectief van begaafdheid verweven is geraakt. De kwestie van verbinding lag nog veel dieper verscholen in de begaafdheidsvragen dan we op basis van het bewuste verlangen naar begrip initieel, aan het begin van het zelfonderzoek, konden herkennen. De existentiële vragen die aan de oppervlakte komen, maken van begaafdheid bijna een metafoor voor wat er maatschappelijk niet klopt. Het ongezien-voelen van een begaafd persoon keert zich om: de persoon ziet nu met welke maatschappelijke blinde vlekken dit persoonlijke proces samenging.
Juist omdat de intensiteit, complexiteit en gedrevenheid (van begaafde personen) samengaan met andere (creatieve, inventieve, subversieve) indrukken van de samenleving en leefomgeving, is het vaak essentieel voor het stromen van de levensenergie dat er ruimte is voor het herkennen, herijken, uitdagen, uit één laten vallen en opnieuw kundig verweven van hoe zij de wereld begrijpen, erin bewegen en er betekenis aan ontlenen. Zodat de groeibehoeftes van exploratie, zingeving en liefde (Scott Barry Kaufman) beantwoord kunnen worden en de verworven identiteit vanuit het begaafdheidsperspectief verruimd kan worden tot een vorm van tussen-zijn: het ervaren en belichamen van een intensief relationele wereld waarin je verschil maakt door de wijze waarop je verbindt met heel je wezen en potentieel. Zo kan de openheid richting ervaring en betekenisgeving, een kenmerkend aspect van menselijke intelligentie, nóg opener staan voor diepe principes van leven. Geen gemakkelijk proces, niet zelden vol rouw en existentiële desoriëntatie, maar wel integer en integrerend.
Heb je zin om eens samen te bomen over jouw zingeving? In een setting waarin denken en voelen elkaar in openheid treffen en verrijken?
Misschien vind je de community dagen interessant.